ৰাছিয়া আৰু আমেৰিকা—দুয়োখন শক্তিশালী দেশ দশকৰ পৰা দশকজুৰি ভাৰতৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰণনৈতিক অংশীদাৰ হৈ আহিছে। আমেৰিকাৰ সৈতে চলি থকা শুল্কৰ যুদ্ধ আৰু দ্ৰুতগতিত সলনি হোৱা বৈশ্বিক পৰিস্থিতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এটা প্ৰশ্ন স্বাভাৱিকভাৱে উত্থাপিত হৈছে—দুই মহাশক্তিৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী এতিয়া কিয় ইমান গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰিছে? এই প্ৰশ্নৰ উত্থানৰ এটা কাৰণ হ’ল প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ ৭৫সংখ্যক জন্মদিনত দুয়োখন দেশৰ নেতাই তেওঁক শুভেচ্ছা জনোৱাৰ ক্ষেত্ৰত অতি উৎসাহী হৈ পৰা। আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে মোদীক ‘নৰেন্দ্ৰ’ বুলি সম্বোধন কৰি তেওঁক নিজৰ বন্ধু বুলি উল্লেখ কৰিছে, আনহাতে ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে মোদীৰ অৱদানৰ প্ৰশংসা কৰিছে।
আমেৰিকাই ভাৰতৰ ওপৰত ৫০ শতাংশ শুল্ক আৰোপ কৰাৰ পিছত দুয়োখন দেশৰ সম্পৰ্কত যি ফাট মেলিছিল, তাক মেৰামতি কৰাৰ প্ৰয়াসত ৰাষ্ট্ৰপতি ট্ৰাম্পে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীক জন্মদিনৰ শুভেচ্ছা জনাইছে। ছ’চিয়েল মিডিয়াত এক পোষ্টৰ জৰিয়তে ট্ৰাম্পে মোদীক ‘নৰেন্দ্ৰ’ বুলি সম্বোধন কৰি তেওঁক পুনৰ নিজৰ বন্ধু বুলি অভিহিত কৰিছে। ট্ৰাম্পে লিখিছে, “মোৰ বন্ধু প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ সৈতে ফোনত কথা-বতৰা হ’ল। মই তেওঁক জন্মদিনৰ শুভেচ্ছা জনালোঁ। তেওঁ অবিৰতভাৱে উৎকৃষ্ট কাম কৰি আছে। নৰেন্দ্ৰ, ৰাছিয়া আৰু ইউক্ৰেইনৰ মাজৰ যুদ্ধৰ অৱসানৰ বাবে তোমাৰ সমৰ্থনৰ বাবে ধন্যবাদ।”
ৰাষ্ট্ৰপতি ট্ৰাম্পৰ ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ অৱসানৰ দাবীৰ মাজত ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পুটিনে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীক জন্মদিনৰ শুভেচ্ছা জনাইছে। নিজৰ বাৰ্তাত পুটিনে দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰাত মোদীৰ ব্যক্তিগত প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰশংসা কৰিছে। তেওঁ লিখিছে, “আপুনি (মোদী) ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী হিচাপে নিজৰ কামৰ জৰিয়তে দেশৰ নাগৰিকৰ মাজত এক সুকীয়া সন্মান অৰ্জন কৰিছে আৰু বৈশ্বিক মঞ্চত তাৰ বিশেষ প্ৰভাৱ দেখা যায়। প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ নেতৃত্বত ভাৰতে সামাজিক, অৰ্থনৈতিক, বৈজ্ঞানিক আৰু প্ৰযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত উল্লেখযোগ্য সফলতা লাভ কৰিছে।”
ৰাছিয়াৰ পৰা তেল ক্ৰয়ৰ বাবে আমেৰিকাই ভাৰতৰ ওপৰত ২৫ শতাংশ অতিৰিক্ত শুল্ক আৰোপ কৰিছে। অৱশ্যে, ৰাছিয়াৰ সৈতে ভাৰতৰ সম্পৰ্ক বহু পুৰণি আৰু বিশ্বাসযোগ্য। ৰাছিয়া ভাৰতৰ বাবে প্ৰতিৰক্ষা চুক্তিৰ পৰা ইন্ধন যোগানলৈকে গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশীদাৰ। ষ্টকহ’ম ইণ্টাৰনেশ্যনেল পীচ ৰিচাৰ্চ ইনষ্টিটিউটৰ তথ্য অনুসৰি, ২০১৯ৰ পৰা ২০২৩ চনৰ ভিতৰত ভাৰতে ৰাছিয়াৰ পৰা ৩৬ শতাংশ অস্ত্ৰ আমদানি কৰিছিল। ভাৰতে নিজৰ মুঠ প্ৰয়োজনৰ প্ৰায় ৮৮ শতাংশ তেল আমদানি কৰে। বাণিজ্য মন্ত্ৰণালয়ৰ তথ্য অনুসৰি, ২০২৪-২৫ বৰ্ষত ভাৰতে নিজৰ তেল আমদানিৰ প্ৰায় ৩৫ শতাংশ ৰাছিয়াৰ পৰা ক্ৰয় কৰিছে। ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ পিছত ৰাছিয়াৰ ওপৰত যিদৰে নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছে, তাৰ পিছত ৰাছিয়াই ভাৰতক সৰ্বাধিক তেল বিক্ৰী কৰিছে।
ভাৰত আমেৰিকাৰ অন্যতম বৃহৎ বাণিজ্যিক অংশীদাৰ। ২০২৪-২৫ বৰ্ষত দুয়োখন দেশৰ মাজত ১৩১.৮৪ বিলিয়ন ডলাৰৰ বাণিজ্য হৈছিল। ইয়াৰ উপৰিও ভাৰতে আমেৰিকাৰ পৰা উচ্চ প্ৰযুক্তিৰ অস্ত্ৰ ক্ৰয় কৰে। দুয়োখন দেশৰ মাজত প্ৰতি বছৰ প্ৰায় ৪১ বিলিয়ন ডলাৰৰ বাণিজ্য হয়। আগষ্ট মাহত পণ্য আৰু সেৱাৰ মুঠ ৰপ্তানি আছিল ৬৯.১৬ বিলিয়ন ডলাৰ, আনহাতে আমদানি আছিল প্ৰায় ৭৯.০৪ বিলিয়ন ডলাৰ। চলিত বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথম পাঁচ মাহত (এপ্ৰিল-আগষ্ট ২০২৫) আমদানিৰ ক্ষেত্ৰত পেট্ৰ’লিয়াম পণ্য (১৩.২৬ বিলিয়ন ডলাৰ), কয়লা আৰু ক’ক (২ বিলিয়ন ডলাৰ), ইলেক্ট্ৰনিক সামগ্ৰী (৯.৭৩ বিলিয়ন ডলাৰ), ৰাসায়নিক পদাৰ্থ (২.৪৯ বিলিয়ন ডলাৰ), উদ্ভিদ তেল (২ বিলিয়ন ডলাৰ) আৰু সাৰ (১.৬৫ বিলিয়ন ডলাৰ) শীৰ্ষত আছিল।
আন্তৰ্জাতিক ৰাজনীতিত ভাৰত কেতিয়াও কোনো এটা সামৰিক বা ৰাজনৈতিক গোটৰ অংশ হোৱা নাই। ভাৰতে সদায় স্বাধীন আৰু নিৰপেক্ষ নীতি গ্ৰহণ কৰি আহিছে। এনে পৰিস্থিতিত দুয়োখন শক্তিশালী দেশে ভাৰতৰ সৈতে ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰি চলিব বিচাৰে। ভাৰতৰ বাবে যদি আমেৰিকা আৰু ৰাছিয়া গুৰুত্বপূৰ্ণ, তেনেদৰে বৰ্তমান পৰিস্থিতিত আমেৰিকা আৰু ৰাছিয়াৰ বাবেও ভাৰতৰ অবিহনে আগবাঢ়ি যোৱাটো কঠিন। চীন এতিয়াও দুয়োখন দেশৰ বাবে এক বৃহৎ প্ৰত্যাহ্বান হৈয়েই আছে।
