শেহতীয়াকৈ ৰাছিয়াৰ ডুমা সংসদে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত এক উল্লেখযোগ্য সামৰিক চুক্তিত অনুমোদন জনাইছে। ইয়াৰ নাম RELOS (Reciprocal Exchange of Logistics Support) Agreement। এই চুক্তি অনুসৰি দুয়োখন দেশৰ সেনাই প্ৰয়োজন সাপেক্ষে ইজনে সিজনৰ স্থল, বিমানঘাটি, সাগৰীয় বন্দৰ, সামৰিক সুবিধাসমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব। এই চুক্তি চীনৰ বাবে এক কৌশলগত চিন্তাৰ বিষয়।
ৰেল’ছ চুক্তিৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশটো হ’ল ভাৰতে এতিয়া ৰাছিয়াৰ মধ্য এছিয়াৰ সামৰিক ঘাটিসমূহত প্ৰৱেশৰ সুবিধা লাভ কৰিছে। ৰাছিয়াৰ তাজিকিস্তান, কিৰ্গিস্তান, কাজাখস্তানত কেইবাটাও সামৰিক ঘাটি আছে। এই ঘাটিসমূহ চীনৰ তিনিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশলগত অঞ্চল আকছু, কাশগাৰ, আৰু য়িনিঙৰ অতি ওচৰত। এই অঞ্চলসমূহৰ পৰাই চীনৰ তেল আৰু অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰ অধিকাংশ উৎপাদন হয়।
চীনৰ তিনিটা স্পৰ্শকাতৰ অঞ্চল
আকছুঃ চীনৰ প্ৰধান তেল উৎপাদন অঞ্চল
কাশগাৰঃ চীন-পাকিস্তান অৰ্থনৈতিক কৰিডৰ (চিপিইচি)ৰ প্ৰৱেশ বিন্দু জিনজিয়াং প্ৰদেশৰ এখন কৌশলগত চহৰ
য়িনিং: প্ৰতিৰক্ষা উৎপাদনৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ
এই অঞ্চলসমূহত ভাৰতৰ প্ৰৱেশে চীনৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে। ভাৰতে চীনক কেনেদৰে ঘেৰাও কৰিব পাৰে অন্বেষণ কৰোঁ আহক।
১/ কৌশলগত ভাৰসাম্য
এতিয়ালৈকে চীনে পাকিস্তান, শ্ৰীলংকা, বাংলাদেশ, নেপাল, ম্যানমাৰত নিজৰ উপস্থিতি বৃদ্ধি কৰি ভাৰতক ঘেৰি ৰখাৰ চেষ্টা কৰিছে। ৰেল’ছ চুক্তিয়ে ভাৰতক চীনৰ পশ্চিম সীমান্তত প্ৰৱেশৰ সুবিধাও দিব পাৰে, যাৰ ফলত চীন দ্বৈত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।
জিনজিয়াং প্ৰদেশত উইঘুৰ মুছলমানক অত্যাচাৰ কৰাৰ অভিযোগ চীনৰ বিৰুদ্ধে। এয়া এতিয়াও আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিষয় হৈয়ে আছে। মধ্য এছিয়াত ভাৰতৰ উপস্থিতিয়ে চীনক উদ্বেগ সৃষ্টি কৰিব যে ভাৰতে এই অঞ্চলৰ ওপৰত চকু ৰাখিব পাৰে।
২) ভাৰতে চিপিইচিৰ নিৰীক্ষণ কৰিব পাৰিব।
চীন-পাকিস্তান ইকনমিক কৰিডৰ (CPEC) কাশগৰৰ পৰা আৰম্ভ হৈ পাকিস্তানৰ গ্ৱাদাৰ বন্দৰলৈ যায়। মধ্য এছিয়াত ভাৰতৰ উপস্থিতিয়ে চিপিইচিৰ আৰম্ভণিৰ বিন্দুটো নিৰীক্ষণ কৰাটো সম্ভৱ কৰি তুলিব। এতিয়া চীনে ভাৰতৰ সৈতে একাধিক ফ্ৰণ্টত মোকাবিলা কৰিব লাগিব। পূৰ্বে এইটো আছিল পূব সীমান্ত (অৰুণাচল প্ৰদেশ, ছিকিম) আৰু পশ্চিম সীমান্ত (লাডাখ)ৰ পৰা। কিন্তু RELOSৰ জৰিয়তে ভাৰতে এতিয়া মধ্য এছিয়াৰ পৰাও চীনৰ ওপৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে।
৩/ এইটো String of Pearlsৰ প্ৰতিক্ৰিয়া নেকি?
চীনৰ ষ্ট্ৰিং অফ পাৰ্লছ কৌশল আছিল ভাৰত মহাসাগৰত ভাৰতক ঘেৰি ৰখা। ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে RELOS বুলি গণ্য কৰা হয়। ভাৰতে এতিয়া ইউৰেছিয়ান ভূখণ্ডৰ পৰা চীনক নিৰীক্ষণ কৰিব পাৰিব। ভাৰত মহাসাগৰৰ দেশসমূহত বন্দৰ আৰু ঘাটিৰ নেটৱৰ্ক নিৰ্মাণ কৰি ভাৰতক ঘেৰি ধৰিছে চীনৰ ষ্ট্ৰিং অৱ পাৰ্লছ কৌশলে।
RELOS চুক্তিৰ জৰিয়তে ভাৰতীয় নৌসেনাক ৰাছিয়াৰ আৰ্কটিক বন্দৰত প্ৰৱেশৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা হৈছে। ভ্লাদিভষ্টকৰ পৰা মুৰ্মানস্কলৈ ভাৰতে প্ৰৱেশ কৰিব পাৰিব। এফালে চীনে আৰ্কটিকত মেৰু ৰেচম পথ নিৰ্মাণ কৰিব বিচাৰিছে। আনহাতে, আৰ্কটিকত ভাৰতৰ উপস্থিতিয়ে চীনৰ ভৱিষ্যত পৰিকল্পনাত প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
