মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে ৰাছিয়াৰ পৰা খনিজ তেল আৰু অস্ত্ৰ আমদানিৰ বাবে ভাৰতৰ ওপৰত ‘জৰিমনা’ আৰোপ কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছে। তেওঁ স্পষ্টকৈ প্ৰকাশ কৰিছে যে, ভাৰত-ৰাছিয়াৰ বাণিজ্যিক সম্পৰ্কৰ প্ৰতি তেওঁ অসন্তুষ্ট। আমেৰিকাৰ চাপত পৰি ভাৰতে সঁচাকৈয়ে ৰাছিয়াৰ পৰা সস্তীয়া তেল কিনা বন্ধ কৰিব নেকি? কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ পৰা এই বিষয়ে এতিয়াও কোনো স্পষ্ট ঘোষণা পোৱা নাই, কিন্তু জল্পনা-কল্পনা আৰম্ভ হৈছে। শনিবাৰে পুৱা (ভাৰতীয় সময়) ট্ৰাম্পৰ মন্তব্যই এই জল্পনা-কল্পনাক আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে। তেওঁ দাবী কৰিছে যে, তেওঁ শুনিছে ভাৰতে ৰাছিয়াৰ পৰা তেল কিনা বন্ধ কৰিছে, আৰু এইটো এটা ভাল সিদ্ধান্ত। কিন্তু প্ৰকৃত পৰিস্থিতি কি?
ইউক্ৰেইনৰ ওপৰত ৰাছিয়াৰ আক্ৰমণৰ পিছত আমেৰিকা আৰু পশ্চিমীয়া বিশ্বই ৰাছিয়াৰ ওপৰত বহুতো নিষেধাজ্ঞা জাৰি কৰিছিল। তেতিয়া ৰাছিয়াই নিজৰ অৰ্থনীতি বচাবলৈ সস্তীয়া হাৰত তেল বিক্ৰী আৰম্ভ কৰিছিল। ভাৰতে এই সুযোগৰ সদ্ব্যৱহাৰ কৰি ৰাছিয়াৰ পৰা তেল সৰহ পৰিমাণে কম দামত কিনিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। বিগত কেইবছৰত ৰাছিয়াৰ পৰা তেল আমদানি ০.২ শতাংশৰ পৰা বৃদ্ধি পাই ৩৫ শতাংশ হৈছে। বিশ্বৰ তৃতীয় বৃহত্তম তেল আমদানিকাৰী দেশ হিচাপে ভাৰত এতিয়া ৰাছিয়াৰ তেলৰ অন্যতম বৃহৎ ক্ৰেতা।
আমেৰিকাৰ নিষেধাজ্ঞাৰ পিছত ৰাছিয়াই বিশ্বৰ বজাৰত তেলৰ দাম প্ৰতি বেৰেলত ৪০ ডলাৰ (ভাৰতীয় মুদ্ৰাত প্ৰায় ৩,৫০০ টকা) কমাই দিছিল। ইউৰোপীয় ইউনিয়নেও ৬ শতাংশ ৰাছিয়াৰ তেল কিনিছিল। ইয়াৰ ফলত ভাৰতে সস্তীয়া তেল পাইছে, যাৰ দ্বাৰা দেশৰ অভ্যন্তৰীণ অৰ্থনীতিত মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা সম্ভৱ হৈছে।
যদি আমেৰিকাৰ চাপত ভাৰতে ৰাছিয়াৰ তেল কিনা বন্ধ কৰিবলগীয়া হয়, তেন্তে বিকল্প হিচাপে আৰু চাৰিখন দেশৰ পৰা তেল কিনাৰ সম্ভাৱনা আছে। ভাৰতক তেতিয়া পুনৰ পশ্চিম এছিয়াৰ দেশবোৰৰ ওচৰলৈ ঘূৰি যাব লাগিব। ইৰাক, ছৌদি আৰৱ, সংযুক্ত আৰৱ আমিৰশাহীৰ উপৰিও আমেৰিকাৰ পৰা তেল কিনাৰ সম্ভাৱনা আছে। নতুন দেশ হিচাপে ব্ৰাজিলকো তালিকাত যোগ কৰিব পৰা যাব। কিন্তু প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে বৰ্তমানৰ তুলনাত খৰচ বহুত বেছি হ’ব। ইকনমিক টাইমছৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি, প্ৰতি বেৰেলত ৪ৰ পৰা ৫ ডলাৰ (৩৩৬-৪৩৬ টকা) অধিক খৰচ হ’ব পাৰে।
ট্ৰাম্পৰ ‘জৰিমনা’ৰ হুমকিৰ পিছত ৰয়টাৰ্ছৰ এক প্ৰতিবেদনত দাবী কৰা হৈছিল যে, ভাৰতৰ চাৰিটা প্ৰতিষ্ঠানে ৰাছিয়াৰ পৰা তেল কিনা স্থগিত ৰাখিছে। শনিবাৰে ট্ৰাম্পে সেই প্ৰতিবেদনৰ ওপৰত মন্তব্য কৰিছিল। কিন্তু শুকুৰবাৰে ভাৰতৰ বিদেশ মন্ত্ৰণালয়ৰ মুখপাত্ৰ ৰণধীৰ জয়ছোৱালে এই বিষয়ে স্পষ্ট কৰি কৈছিল, “বজাৰত কোনে কি দাম দিছে আৰু বিশ্ব পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি আমি আমাৰ ইন্ধনৰ চাহিদা পূৰণ কৰোঁ।” তেওঁৰ মতে, কোনো ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠানে তেল কিনা স্থগিত কৰাৰ কোনো খবৰ কেন্দ্ৰৰ ওচৰত নাই। শনিবাৰে পুৱা সংবাদ সংস্থা এএনআইয়ে চৰকাৰী সূত্ৰৰ উল্লেখ কৰি জানিবলৈ দিছিল যে, ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহে ৰাছিয়াৰ পৰা তেল আমদানি অব্যাহত ৰাখিব। তেলৰ দাম, গুণ, মজুত আৰু যোগানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি তেওঁলোকে সিদ্ধান্ত ল’ব।
কেন্দ্ৰীয় পেট্ৰ’লিয়াম মন্ত্ৰী হৰদীপ সিং পুৰীয়ে আগতে দাবী কৰিছিল যে আমেৰিকাৰ হুমকিৰ সন্মুখত ভাৰত নতশিৰ নহ’ব। তেওঁৰ মতে, “বিশ্বৰ ১০ শতাংশ খনিজ তেল ৰাছিয়াত উৎপন্ন হয়। আমি হিচাপ কৰি দেখিছোঁ, তেওঁলোকক বাদ দিলে তেলৰ দাম প্ৰতি বেৰেলত ১৩০ ডলাৰ (ভাৰতীয় মুদ্ৰাত প্ৰায় ১১.৩ হাজাৰ টকা) পৰ্যন্ত হ’ব পাৰে। চীন, তুৰ্কী, ব্ৰাজিল, আনকি ইউৰোপেও ৰাছিয়াৰ তেল কিনে। তেওঁলোকৰ পৰা তেল নিকিনিলে তেলৰ দাম আকাশলংঘী হৈ পৰিব।”
