ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু ৰাছিয়াৰ মস্কোভা নদীৰ নামেৰে নামাংকিত ভাৰতৰ দ্ৰুততম ক্ৰুজ মিছাইল ব্যৱস্থা ব্ৰহ্মোছৰ বিষয়ে জানো আহক
ভাৰতৰ দ্ৰুততম ক্ৰুজ মিছাইল ব্যৱস্থা ব্ৰহ্মোছ সম্ভৱতঃ ১০ মে’ৰ পুৱতি পাকিস্তানৰ সামৰিক ঘাটিসমূহত কৰা সুনিৰ্দিষ্ট আক্ৰমণত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল বুলি ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যম ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছৰ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে।
প্ৰতিবেদন অনুসৰি, এই আক্ৰমণৰ লক্ষ্য আছিল ৰফিকী, মুৰিদ, নুৰ খান, ৰহিম ইয়াৰ খান, ছুক্কুৰ আৰু চুনিয়ানৰ দৰে অঞ্চল। ইয়াৰ উপৰিও ভোলাৰী, জেকবাবাদ, স্কাৰ্দু আৰু ছাৰগোধাৰ বিমান ঘাটিসমূহতো ব্যাপক ক্ষতিসাধন হৈছে।
শনিবাৰে যুদ্ধবিৰতি ভংগৰ পিছত ভাৰত-পাকিস্তানৰ মাজত উত্তেজনা বৃদ্ধি পোৱাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, আহক আমি ভাৰতৰ অস্ত্ৰভাণ্ডাৰৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ ব্ৰহ্মোছ মিছাইল ব্যৱস্থাৰ বিষয়ে জানো, যিটো ভাৰতে ৰাছিয়াৰ সৈতে যৌথভাৱে বিকশিত কৰিছে।
ব্ৰহ্মোছ কি?
ব্ৰহ্মোছ মিছাইল ব্যৱস্থা হৈছে ২০২৫ চনৰ হিচাপত ভাৰতৰ অস্ত্ৰভাণ্ডাৰৰ দ্ৰুততম ক্ৰুজ মিছাইল। এই মিছাইলৰ প্ৰথম পৰীক্ষা ২০০১ চনৰ ১২ জুনত কৰা হৈছিল আৰু তেতিয়াৰে পৰা ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই এই অস্ত্ৰৰ উন্নয়নৰ বাবে একেলগে কাম কৰি আহিছে।
ব্ৰহ্মোছ মিছাইল হৈছে এটা মানৱবিহীন পেল’ড ৰকেট, য’ত প্ৰপালচন চিষ্টেম, নিৰ্দেশনা ব্যৱস্থা, বায়ুগতিশাস্ত্ৰৰ ফ্ৰেম, সুনিৰ্দিষ্ট নিৰ্দেশিত অস্ত্ৰ আৰু ৱাৰহেড সংযোজিত হৈ থাকে।
এই ছুপাৰচনিক মিছাইল মেক ৩ (অৰ্থাৎ শব্দৰ তিনিগুণ গতি) গতিত ক্ৰুজ কৰিব পাৰে আৰু ইয়াৰ পৰিসৰ ২৯০ কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত (উন্নত সংস্কৰণত ৫০০ বা ৮০০ কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত)। ইয়াত ২০০ৰ পৰা ৩০০ কিলোগ্ৰাম ওজনৰ উচ্চ বিস্ফোৰক ৱাৰহেড কঢ়িয়াব পৰাৰ ক্ষমতা আছে।
ভাৰতে এই মিছাইলৰ কাৰ্যকৰণৰ বাবে “ফায়াৰ এণ্ড ফৰ্গেট” নীতি গ্ৰহণ কৰিছে, যাৰ অৰ্থ হৈছে এই অস্ত্ৰ দূৰৰ লক্ষ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ ৰাডাৰ চিগনেচাৰ কম, গতি বেছি আৰু নিখুঁততা উচ্চ।
এই মিছাইল ব্যৱস্থা ভাৰতৰ প্ৰতিৰক্ষা গৱেষণা আৰু উন্নয়ন সংস্থা (ডি আৰ ডি অ’) আৰু ৰাছিয়াৰ এন পি অ’ মেচিনষ্ট্ৰয়েনিয়াৰ মাজত ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত স্বাক্ষৰিত এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চুক্তিৰ জৰিয়তে যৌথ উদ্যোগ হিচাপে বিকশিত কৰা হৈছিল।
ব্ৰহ্মোছৰ মূল্য কিমান?
আনুষ্ঠানিক তথ্য অনুসৰি, ব্ৰহ্মোছ প্ৰকল্প, যাৰ নাম ভাৰতৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু ৰাছিয়াৰ মস্কোভা নদীৰ নামেৰে ৰখা হৈছে, ২৫০ মিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ বা বৰ্তমান মূল্যত ২,১৩৫ কোটি টকাৰ অনুমোদিত মূলধনৰ সৈতে আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
ভাৰতে এই উন্নয়নৰ বাবে ৫০.৫% অৰিহণা যোগাইছিল, আৰু ৰাছিয়াই বাকী ৪৯.৫% অৰিহণা যোগাইছিল, ১৯৯৮ চনত। কিন্তু ব্ৰহ্মোছ মিছাইলৰ উন্নয়নৰ সঠিক খৰচৰ তথ্য প্ৰকাশ কৰা হোৱা নাই।
বিভিন্ন সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ব্ৰহ্মোছৰ এটা উৎপাদন ইউনিট স্থাপনৰ খৰচ আছিল প্ৰায় ৩০০ কোটি টকা, আৰু প্ৰতিটো মিছাইলৰ বজাৰ মূল্য প্ৰায় ৩৪ কোটি টকা।
ব্ৰহ্মোছ কেতিয়া সেৱাত নিয়োজিত কৰা হৈছিল?
প্ৰথম ব্ৰহ্মোছ মিছাইল ২০০১ চনৰ জুনত উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল। এই অস্ত্ৰ আছিল ভাৰতৰ প্ৰথম ছুপাৰচনিক ক্ৰুজ মিছাইল, আৰু ইয়াৰ প্ৰথম সংস্কৰণ ২০০৫ চনত ভাৰতীয় নৌসেনাত নিয়োজিত কৰা হৈছিল।
২০০৭ চনত ব্ৰহ্মোছ ভাৰতীয় স্থলসেনাত নিয়োজিত কৰা হৈছিল, আৰু পিছত ভাৰতীয় বায়ুসেনাই ইয়াৰ এয়াৰ-লঞ্চড সংস্কৰণ ছুখোই-৩০ এম কে আই যুদ্ধ বিমানৰ বাবে গ্ৰহণ কৰিছিল।
এই ছুপাৰচনিক ক্ৰুজ মিছাইল চাৰিটা প্লেটফৰ্মৰ পৰা উৎক্ষেপণৰ ক্ষমতা ৰাখে, যেনে- এয়াৰ-লঞ্চড চিষ্টেম, লেণ্ড-বেছড চিষ্টেম, শ্বিপ-বেছড চিষ্টেম আৰু ছাবমেৰিন-বেছড চিষ্টেম।
২০২৫ চনৰ এপ্ৰিল মাহলৈকে, সশস্ত্ৰ বাহিনীত ব্ৰহ্মোছৰ মাত্ৰ দুটা সংস্কৰণ সেৱাত আছে, যেনে- ব্ৰহ্মোছ ব্লক আই আৰু ব্ৰহ্মোছ এয়াৰ-লঞ্চড।
ইয়াৰ বাহিৰেও, তিনিটা আন ব্ৰহ্মোছ মিছাইল বিকাশৰ পৰ্যায়ত আছে, যিবোৰত অধিক উন্নত প্ৰযুক্তি আৰু উচ্চ ক্ষমতা থাকিব। এইবোৰ হৈছে:
- ব্ৰহ্মোছ এক্সটেণ্ডেড ৰেঞ্জ: যিয়ে ১,৫০০ কিলোমিটাৰ দূৰৰ শত্ৰুৰ লক্ষ্যত আঘাত হানিব পাৰিব।
- ব্ৰহ্মোছ-২ হাইপাৰচনিক: যিয়ে মেক ৮ গতিত ক্ৰুজ কৰিব পাৰিব।
- ব্ৰহ্মোছ-এন জি (নেক্সটজেন): যিটো হৈছে এটা হ্ৰাস কৰা ওজনৰ সংস্কৰণ, যিটো স্থল, আকাশ আৰু সমুদ্ৰৰ তলৰ পৰা উৎক্ষেপণৰ ক্ষমতা ৰাখিব।
এই তথ্যৰ জৰিয়তে আমি বুজিব পাৰোঁ যে ব্ৰহ্মোছ মিছাইল ব্যৱস্থা ভাৰতৰ প্ৰতিৰক্ষা ক্ষমতাৰ এক শক্তিশালী অংশ, যিটো ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ যৌথ প্ৰচেষ্টাৰ ফল।
