অপাৰেচন সিন্দুৰত শত্ৰুৰ মনোবল ভাঙি দিয়া P-8I নিৰীক্ষণ বিমানৰ সৈতে জড়িত এক বৃহৎ চুক্তিৰ পথত ভাৰত। সমুদ্ৰীয় নিৰীক্ষণ আৰু নিৰাপত্তা সামৰ্থ্যক আৰু শক্তিশালী কৰাৰ দিশত এয়া ভাৰতৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ হ’ব। আমেৰিকাৰ P-8I প’ছাইডন মেৰিটাইম পেট্ৰ’ল এয়াৰক্ৰাফ্ট ক্ৰয়ৰ বাবে ভাৰত আৰু আমেৰিকাৰ মাজত আলোচনা এতিয়া চূড়ান্ত পৰ্যায়ত উপনীত হৈছে। সূত্ৰৰ মতে, অতি সোনকালে এই বিষয়ে ভাৰতে এক বৃহৎ সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে।
বৰ্তমান ভাৰতীয় নৌসেনাৰ হাতত ১২খন P-8I বিমান আছে, যিবোৰ তামিলনাডুৰ অৰক্কোনম আৰু গোৱাৰ পৰা পৰিচালিত হয়। ২০১৩ চনত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাৰ পিছৰে পৰা এই বিমানসমূহে ৪০,০০০ ঘণ্টাৰো অধিক উৰণ সময়ৰ সৈতে ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলত (IOR) নিৰীক্ষণ আৰু নিৰাপত্তাৰ মেৰুদণ্ড হিচাপে কাম কৰি আহিছে। এই বিমানসমূহত APY-10 ৰাডাৰ, Telephonics APS-143 OceanEye ৰাডাৰ আৰু Magnetic Anomaly Detector (MAD)ৰ দৰে উন্নত প্ৰযুক্তি সংযোজিত, যিয়ে পানীৰ তলৰ জাহাজ আৰু শত্ৰুৰ জাহাজৰ গতিবিধিৰ ওপৰত নিখুঁত নিৰীক্ষণ কৰে।
ভাৰত মহাসাগৰৰ বিশাল অঞ্চলৰ ফলপ্ৰসূ নিৰীক্ষণৰ বাবে ভাৰতীয় নৌসেনাৰ নূন্যতম ১৮খন P-8I বিমানৰ প্ৰয়োজন। পুৰণি ছোভিয়েট যুগৰ IL-38 বিমানৰ স্থানত এই অত্যাধুনিক বিমানৰ মোতায়েনে ভাৰতৰ সমুদ্ৰীয় নিৰাপত্তাক নতুন শক্তি প্ৰদান কৰিব। বৰ্তমান নৌসেনাৰ হাতত ১২খন P-8I আছে, যাৰ ভিতৰত ৮খন ২০০৯ চনত আৰু ৪খন ২০১৬ চনত ক্ৰয় কৰা হৈছিল। তেতিয়াৰ পৰাই নৌসেনাৰ প্ৰায় ১০খন অতিৰিক্ত P-8I নিৰীক্ষণ বিমানৰ প্ৰয়োজন আছিল। কিন্তু পিছৰ বছৰবোৰত আলোচনাৰ পিছত ৬খন বিমান ক্ৰয়ৰ ওপৰত সহমত গঢ়ি উঠিছে। এই বিষয়ত নতুন দিল্লীত বৈঠক চলি আছে।
আমেৰিকাই ২০২১ চনৰ মে’ মাহত ৬খন অতিৰিক্ত P-8I বিমানৰ বিক্ৰীৰ অনুমোদন দিছিল, যাৰ প্ৰাৰম্ভিক মূল্য আছিল প্ৰায় ২.৪২ বিলিয়ন ডলাৰ। কিন্তু যোগান শৃংখলৰ খৰচ আৰু উৎপাদন ব্যয় বৃদ্ধিৰ ফলত এতিয়া এই মূল্য প্ৰায় ৩.৬ বিলিয়ন ডলাৰ (প্ৰায় ৫০ শতাংশ অধিক) হৈছে। তথাপিও, সূত্ৰৰ মতে, বৃদ্ধি পোৱা খৰচৰ পিছতো এই চুক্তি ভাৰতৰ ৰণনৈতিক প্ৰয়োজনৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
P-8I বিমানসমূহত ইতিমধ্যে AGM-84L Harpoon Block-II মিছাইল আৰু MK-54 লঘু টৰ্পিড’ সংযোজিত আছে। শেহতীয়াকৈ আমেৰিকাৰ নৌসেনাৰ P-8 বিমানত AGM-158C LRASM (লং ৰেঞ্জ এণ্টি-শ্বিপ মিছাইল) দেখা গৈছে, যাৰ ১০০০ কিঃমিঃৰ ৰেঞ্জ আৰু ৪৫৪ কিঃগ্ৰাঃৰ যুদ্ধাস্ত্ৰ আছে। ইয়াৰ বিশেষত্ব হ’ল ই কম ৰাডাৰ স্বাক্ষৰৰ সৈতে উৰিব পাৰে আৰু নিজৰ লক্ষ্য চিনাক্ত, শ্ৰেণীবিভাজন আৰু আক্ৰমণ কৰিবলৈ সক্ষম। ভৱিষ্যতে এই প্ৰযুক্তি ভাৰতীয় নৌসেনাৰো হাতলৈ আহিব পাৰে।
ভাৰতেও নিজৰ P-8I বিমানত স্বদেশী NASM-MR (Naval Anti-Ship Missile Medium Range) সংযোজন কৰি আছে, যাৰ ৰেঞ্জ ৩৫০ কিঃমিঃ। ইয়াৰ ফলত এই বিমানৰ ক্ষমতা আৰু বৃদ্ধি পাব আৰু স্বদেশীকৰণকো প্ৰসাৰিত কৰিব। শেহতীয়াকৈ হোৱা ভাৰত-আমেৰিকা ৰক্ষা প্ৰতিনিধি দলৰ আলোচনাত P-8I চুক্তিৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। দুয়োখন দেশৰ মাজত আলোচনা এতিয়া চূড়ান্ত পৰ্যায়ত আছে আৰু ইংগিত পোৱা গৈছে যে অতি সোনকালে এক ডাঙৰ সিদ্ধান্ত ঘোষণা কৰা হ’ব পাৰে।
এই চুক্তি কেৱল বিমান ক্ৰয়ৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, বৰঞ্চ ই ভাৰত-আমেৰিকা প্ৰতিৰক্ষা অংশীদাৰিত্বক অধিক গভীৰ কৰিব। ২০২৫ চনৰ জানুৱাৰী মাহত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী আৰু আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পৰ মাজত হোৱা আলোচনাৰ পিছত জাৰি কৰা যুটীয়া বিবৃতিতো এই চুক্তিৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছিল।
ভাৰত মহাসাগৰত চীনৰ ক্ৰমবৰ্ধমান নৌসেনাৰ উপস্থিতিৰ ওপৰত ভাৰতৰ নিৰীক্ষণ আৰু তীক্ষ্ণ হ’ব। পুৰণি বিমানৰ স্থানত আধুনিক নিৰীক্ষণ সামৰ্থ্য প্ৰাপ্ত হ’ব। স্বদেশী আৰু আমেৰিকাৰ প্ৰযুক্তিৰ মিশ্ৰণে নৌসেনাক অধিক শক্তিশালী কৰিব। ভাৰত-আমেৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষাৰ অংশীদাৰিত্ব নতুন উচ্চতাত উপনীত হ’ব। অপাৰেচন সিন্দুৰতো এই বিমানে সমুদ্ৰীয় নিৰীক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত শত্ৰু পাকিস্তানৰ সন্মুখত নৌসেনাক বৃহৎ সুবিধা প্ৰদান কৰিছিল।
বৃদ্ধি পোৱা খৰচৰ পিছতো P-8I চুক্তি ভাৰতৰ বাবে এক ৰণনৈতিক বিনিয়োগ, যিয়ে ভাৰত মহাসাগৰত দেশখনৰ আধিপত্যক আৰু শক্তিশালী কৰিব আৰু ভৱিষ্যতৰ নিৰাপত্তাৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব।
